(à ) O guerrilleiro de Celanova, o heroe do Santa MarÃa, condenado polos tribunais de Salazar a 30 anos de cárcere. O exiliado dispoñible para as máis temerarias aventuras, o creador de mitos, o nacionalista galego sectario e apaixonado, case tiña vergoña do que era a súa vocación máis fonda: a de todo o universal. Acaso por iso, aÃnda que afastado no plano das ideas, sentinme moi preto do corazón do amigo querido, morto onde non querÃa: No exilio. Non o incluirÃa entre os homes que se coñecen ben. E, sen embargo, Pepe Velo retratouse a si mesmo -como ninguén o podÃa facer- nestas verbas nas que semella negarse: "Se o meu pai nacera un chisco denantes e eu no seu debido tempo, ben puidera ter acontecido que fora voluntario nas brigadas internacionais da batalla de Carabobo". QuerÃa tan entrañablemente a América como a Galicia. Malia que non o confesaba, porque amaba á humanidade e por ela viviu con paixón e soubo morrer con esperanza (à ) Miguel Urbano Rodrigues. (Requiem por un revolucionario)
