O Pazo de Lourizán representa unha historia de esplendor e ao mesmo tempo de abandono. A comezos do século xx Eugenio Montero RÃos, presidente do consello de ministros en 1905, durante o reinado de Alfonso XIII, encargou ao arquitecto Jenaro de la Fuente a construción do actual pazo para a súa residencia de verán. Nos seu cuartos, hospedáronse persoeiros da polÃtica e cultura do paÃs. Alà firmouse o Tratado de ParÃs, onde se cederon as derradeiras colonias do imperio español. O feito marcarÃa un perÃodo de crise, que semellaba o futuro declive do pazo. Co tempo, a finca foise ampliando e reformando ata se converter nun fermoso xardÃn declarado Ben de Interese Cultural. Nel crecen moitas das especies vexetais senlleiras de Galiza da man do Centro de Investigación Forestal. Porén, o edificio modernista non correu a mesma sorte que o XardÃn Botánico: hoxe érguese fachendoso pero cun poso de soidade.
Montero RÃos puxo no mapa as parroquias de Praceres e Lourizán, trocándoas nun destino de lecer para toda a comunidade. Os marabillosos areais e a riqueza marisqueira e paisaxÃstica do lugar sufriu, no ano 1958, a imposición franquista de reencher a baÃa e instalar a coñecida "celulosa" de Pontevedra, unha tacha medioambiental que é difÃcil de defender polos poucos réditos obtidos en comparación co que se perdeu e aÃnda se está a perder.
A pantasma de Lourizán retrata a dúas voces o presente e o pasado do pazo e xardÃns de Lourizán. A veciñanza aproveita a casa de baños no areal de Praceres na tempada de verán, a conversa en boca de todos é a inminente visita real á vila pontevedresa. Mentres, persoeiros da polÃtica e xentes da alta sociedade frecuentan o pazo e mesmo gozan da paisaxe e dun entorno espectacular, pero un feito inesperado racha coa rutina estival... Alberto Vilaboa
